Gaarvatting van het werkwoord

Vervoeging

Het hele werkwoord (noemvorm)

• Het hele werkwoord eindigt op -je. 
• De gebiedende wijs is gelijk aan het hele werkwoord.

De persoonsvorm

Er zijn vier persoonsvormen. Deze worden als volgt vervoegd:

1. eerste persoon enkelvoud: geen uitgang
2. tweede persoon enkelvoud: eindigt op -st
3. derde persoon enkelvoud: eindigt op -t
4. alle personen, meervoud: eindigt op -e

 De persoanlile foarnammewurden binne op dit stuit noch net fêststeld.

De deelwoorden

• Het passief deelwoord eindigt op -en.
• Het actief deelwoord eindigt op -jend.

De doelvorm (gerundium)

• De doelvorm eindigt op -jen.

Onregelmatige werkwoorden

Afwijkend van het normale verbuigingspatroon zijn de volgende werkwoorden:

weàze
ik bin
do bist
hy is
wy binne
ik ha wezen

havje
ik ha
do hast
hy hat
wy hawwe
ik ha hân

Het Gaarfries kent geen sterke werkwoorden.

Tijden

Bedrijvende vorm

Het Gaarfries kent drie tijden:

• de tegenwoordige tijd: de persoonsvorm
• de verleden tijd: persoonsvorm van het hulpwerkwoord havje met passief deelwoord
• de toekomende tijd: persoonsvorm van het hulpwerkwoord sille met hele werkwoord

De onvoltooide tijd en de voltooide tijd worden niet onderscheiden.

Lijdende vorm

Deze kent twee tijden:

• de tegenwoordige tijd: persoonsvorm van het hulpwerkwoord wudje met passief deelwoord
• de verleden tijd: persoonsvorm van het hulpwerkwoord weàze met passief deelwoord

Wijzen

De aantonende wijs, oftewel de vorm die de werkelijkheid uitdrukt, bestaat uit de vormen zoals hierboven beschreven.

De overige voorstelwijzen worden uitgedrukt met een persoonsvorm van een hulpwerkwoord in combinatie met het hele werkwoord.

• Handelingen die noodzakelijk, vereist of verlangd worden, worden uitgedrukt met matje. Tevens is dit de aanvoegende wijs.
• Een handeling die men zich voorstelt, maar niet werkelijk plaats vindt, wordt uitgedrukt met soèje. 
• Een handeling die gewild is, mogelijk is, of toegestaan is, wordt uitgedrukt met wolje, kînje, respectievelijk myje.
• Een handeling die men niet zelf uitvoert, wordt uitgedrukt met litje.